Perfectum en plusquamperfectum
Perfectum en plusquamperfectum
Het (plusquam)perfectum is een tijd van het Latijn, een verleden tijd om precies te zijn.
Een perfectumvorm mag je op twee manieren vertalen:
*Didici – Ik leerde
Didici – Ik heb geleerd*
Een plusquamperfectum vertaal je op de tweede manier, maar dan is de vorm van ‘hebben’ ook in de verleden tijd!
Didiceram – Ik had geleerd
Perfectumstam
Een (plusquam)perfectumvorm begint met de perfectumstam . Deze is vaak anders dan de praesensstam! Bijvoorbeeld bij vincere is de perfectumstam vic- .
Hoe kun je weten wat de perfectumstam is? De a- en i-stammen krijgen vaak een -v- achter de praesensstam (voca- + v = vocav-) . Bij de e-stammen verandert de -e vaak in een -u ( mone- wordt monu- ). Bij de mk-stam komt er vaak een -s achter de praesensstam. Die trekt dan vaak samen met de letter daarvoor, en soms valt die letter ook helemaal weg (bijvoorbeeld bij dicere ; dic- wordt dix- ).
Maar heel veel woorden hebben hun eigen perfectumstam die compleet anders is dat het woord zelf. Bijvoorbeeld bij het woord auferre ( wegnemen ) is de perfectumstam abstul-. Dit soort stammen moet je dus uit je hoofd leren of opzoeken in het woordenboek!
Verbuiging perfectum
De uitgangen van het perfectum zijn -i, -isti, -it, -imus, -istis, -erunt:
Activum
| a-stam | e-stam | i-stam | mk-stam | vertaling vocavisse |
| voca-v-i | monu-i | audi-v-i | vic-i | ik heb geroepen/riep |
| voca-v-isti | monu-isti | audi-v-isti | vic-isti | jij hebt geroepen/riep |
| voca-v-it | monu-it | audi-v-it | vic-it | hij heeft geroepen/riep |
| voca-v-imus | monu-imus | audi-v-imus | vic-imus | wij hebben geroepen/riepen |
| voca-v-istis | monu-istis | audi-v-istis | vic-istis | jullie hebben geroepen, riepen |
| voca-v-erunt | monu-erunt | audi-v-erunt | vic-erunt | zij hebben geroepen/riepen |
| voca-v-isse | monu-isse | audi-v-isse | vic-isse | geroepen hebben |
Het passivum van het perfectum wordt gevormd door de PPP van het woord plus een vorm van esse, bijvoorbeeld zoals vocatus sum (ik ben geroepen/werd geroepen). Dit werkt dus eigenlijk op dezelfde manier als in het Nederlands! Het infinitivus is het PPP + esse , dus ‘vocatus esse’ voor vocare.
Verbuiging plusquamperfectum
Het het plusquamperfectum krijg je dezelfde vorm als bij het perfectum, maar dan met -era- ertussen en met de uitgangen van het imperfectum:
Activum
| a-stam | e-stam | i-stam | mk-stam | Vertaling |
| voca-v-era-m | monu-era-m | audi-v-era-m | vic-era-m | Ik had geroepen |
| voca-v-era-s | monu-era-s | audi-v-era-s | vic-era-s | Jij had geroepen |
| voca-v-era-t | monu-era-t | audi-v-era-t | vic-era-t | Hij had geroepen |
| voca-v-era-mus | monu-era-mus | audi-v-era-mus | vic-era-mus | Wij hadden geroepen |
| voca-v-era-tis | monu-era-tis | audi-v-era-tis | vic-era-tis | Jullie hadden geroepen |
| voca-v-era-nt | monu-era-nt | audi-v-era-nt | vic-era-nt | Zij hadden geroepen |
Het passivum van het plusquamperfectum wordt gevormd door het PPP van het werkwoord plus een imperfectumvorm van esse. Dus bijvoorbeeld: vocatus eram (ik was geroepen). Er bestaat geen infinitivus van deze vorm.
Blijft het toch nog onduidelijk? Dan kan 1-op-1 bijles je helpen!
Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:
Werkt u in het vo of mbo? Plan direct een vrijblijvende demonstratie in!
We laten u graag geheel vrijblijvend zien hoe Mr. Chadd werkt, hoe het kan worden ingezet en wat de meerwaarde is. Dit doen we in een fysieke of online afspraak van zo'n 30 minuten. Let op! Deze demonstratie is alleen bedoeld voor mensen die werkzaam zijn in het vo of mbo, NIET voor leerlingen!
Meer informatie over Mr. Chadd
Laat hieronder uw gegevens achter en we sturen u geheel vrijblijvend meer informatie over Mr. Chadd op!
Werkt u in het vo of mbo? Neem contact op!
Bent u benieuwd naar de voordelen van Mr. Chadd of heeft u andere vragen? Laat uw gegevens achter en wij nemen zo snel mogelijk contact op.