Eén van de bekendste oude culturen is die van de Grieken en Romeinen, ook veel wetenschappen zijn uitgevonden in die tijd.

Toch komen onze voorouders voor een groot deel uit Germaanse gebieden, waar een andere cultuur bestond.

Wat hebben wij precies te danken aan de Grieks-Romeinse cultuur? En hoe hebben de Grieks-Romeinse en de Germaanse cultuur elkaar beïnvloed? Hoe verliep de confrontatie tussen Grieks-Romeinse en Germaanse Cultuur?

De Grieks-Romeinse cultuur

De tijd van de Grieken (rond 500 voor Christus) wordt vaak gezien als het begin van het wetenschappelijk denken. Veel bekende denkers zoals Aristoteles, Plato en Socrates hebben een begin gemaakt met wetenschappen als de filosofie, maar ook bijvoorbeeld het begin van de medische wetenschap en de geschiedschrijving komt uit deze periode. Deze zijn heel belangrijk omdat het het begin was van een tijd waarin niet alleen goden maar ook mensen centraal konden staan, de Grieken probeerden het leven meer betekenis te geven dan enkel het aanbidden van de Goden. Daarnaast hebben zij lang nagedacht over nieuwe bestuursvormen, zo is het besturen via een democratie uitgevonden in het oude Athene.

Ook qua kunst en gebouwen zijn zij enorm vernieuwend geweest. Tempels en amfora’s (beschilderde vazen) zijn over grote gebieden verspreid, mede dankzij de heerschappij van Alexander de Grote tijdens de Hellenistische periode (met name rond 300-200 voor Christus). Toen de Romeinen het Griekse gebied in de tweede eeuw voor Christus veroverden hadden zij veel respect voor de Griekse wetenschap, kunst, cultuur en architectuur. Zij hebben dit voor een groot deel overgenomen, en voor een deel aangepast. Zo leken de Romeinse tempels op de Griekse tempels, maar waren er meer mogelijkheden door architectonische vernieuwingen (bijvoorbeeld het gebruik van bogen tussen twee zuilen). Ook hadden de Romeinen hun eigen goden. Tevens hebben de Romeinen ook bepaalde wetenschappen vernieuwd, zij zagen in dat veel ziekten werden veroorzaakt door onhygiënische omstandigheden. Belangrijke verbeteringen waren de uitvindingen van aquaducten en badhuizen. De gezamenlijke Grieks-Romeinse cultuur wordt ook wel de klassieke cultuur genoemd.

Invloed van de Germaanse cultuur

Aan de grenzen van het Romeinse Rijk lag het gebied van de Germanen. De Germanen leefden vooral in het huidige Duitsland, maar ook bijvoorbeeld in het huidige Nederland. De Friezen zijn een voorbeeld van een Germaans volk. Zij hadden vaak hun eigen gebruiken, en hun eigen goden. De Romeinen hebben grote Germaanse gebieden veroverd, maar boven de rivier de Rijn hadden zij minder succes, hier beperkten zij zich vooral tot het handelen met de Germanen. Toch hebben zij elkaar veel beïnvloed, veel Germanen zijn in dienst gegaan van het Romeinse leger en zijn op die manier geromaniseerd: zij leerden over de Romeinse wetenschap en architectuur, leerden het Latijn, en gingen ook munten gebruiken. Hierdoor gingen deze gebruiken niet volledig verloren toen uiteindelijk de Germanen en andere ‘Barbaarse’ volken de Romeinen versloegen.

Zo werkt de app

• Download hier

Confrontatie Klassieke cultuur en Germaanse cultuur

In eerste instantie hebben de Romeinen veel grondgebied gewonnen op Germaanse volken zoals de Britten en de Franken. Toch waren zij niet altijd succesvol in hun veroveringen: Germanen konden vaak profiteren van hun kennis van het eigen terrein waardoor de veroveringen de Romeinen altijd veel manschappen kosten (een reden waarom zij buitenlanders zoals de Germanen in dienst moesten nemen van hun leger). Langzaam maar zeker werden de Germanen aan de grens (in het Latijn: de limes) van het Rijk sterker en sterker. Tegelijkertijd werd het Romeinse Rijk steeds minder goed bestuurd. Het gevolg hiervan was dat Germaanse plundertochten steeds succesvoller waren en er voor de Romeinse keizer steeds minder geld was om de grenzen te kunnen verdedigen. Uiteindelijk eindigde dit met het afzetten van de laatste Romeinse keizer, en het oprichten van diverse Germaanse landen. Deze landen waren het begin van landen die wij tegenwoordig nog steeds kennen, zoals bijvoorbeeld Frankrijk en Duitsland.

Oefenvraag

Hoe kan het dat in de nieuwe Germaanse landen (na het einde van het Romeinse Rijk) er nog steeds gewoontes uit de klassieke oudheid in leven werden gehouden?

Antwoord: Door de lange periode van Romanisering had een deel van de Germanen bepaalde Grieks-Romeinse gebruiken overgenomen. Deze Germanen hadden bijvoorbeeld gediend in het Romeinse leger.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Filosoof Confucius

Romeins-Germaanse oorlog

Uiteenvallen Romeinse Rijk