Vanaf ongeveer 1880 ontstond er een groot internationaal verzet.

dit verzet eiste dat vrouwen mochten studeren, ongehuwde vrouwen mochten werken en vrouwen zouden mogen stemmen.

Deze protestbeweging wordt de Eerste Feministische Golf genoemd. Tegen welke ouderwetse ideeën gingen zij nu precies in verzet? Wat hebben zij voor elkaar gekregen?

Het ontstaan van de eerste Feministische Golf

In de negentiende eeuw ontstond er een scheiding tussen het privé van mensen en de plek waar zij werkten. Vroeger was het werk van mensen vaak bij mensen thuis, nu was het vaak op andere plekken, zoals op het kantoor. Het was de traditie dat de man de kostwinner was van het gezin (degene die het geld verdiende) en dat de vrouw thuis bleef om de kinderen op te voeden.

Dit ‘ideaalbeeld’ was met name ontstaan door ideeën vanuit de kerk: de vrouw was zo fatsoenlijk en moreel beter dan de mannen dat zij het ideale voorbeeld waren in de opvoeding. Het was niet de bedoeling dat vrouwen ‘beschadigd’ zouden raken door de buitenwereld, bijvoorbeeld op de universiteit, in de politiek of op het werk. Het feit dat er prostitutie en ongehuwde moeders bestonden werd juist gebruikt als ‘bewijs’ wat er zou gebeuren als vrouwen hier teveel aan zouden worden blootgesteld.

In Nederland en veel andere landen ontstonden vrouwenbewegingen die in verzet gingen tegen deze ideeën. Volgens hen klopte dit wereldbeeld helemaal niet. Vrouwen zijn prima in staat te studeren, te werken buiten de deur en zouden ook politieke invloed moeten hebben. Bekende feministen in Nederland waren Wilhelmina Drucker, oprichtster van de Vrije Vrouwen Vereniging, en Aletta Jacobs, voorzitster van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht. Aletta Jacobs is ook bekend geworden als eerste vrouw die in Nederland aan een universiteit is afgestudeerd, nadat zij veel moeite had moeten doen voordat zij toestemming had haar examen af te mogen leggen.

Zo werkt de app

• Direct vragen stellen

Strijd voor het vrouwenkiesrecht

Wereldwijd werd er gestreden om het vrouwenkiesrecht officieel in de Grondwet vast te leggen. In Engeland ging hier zelfs geweld bij gepaard, in Nederland bleef het verzet geweldloos. Vrouwen vonden het onterecht dat er al vanaf de Verlichting meer vrijheid en meer invloed van burgers in de politiek bestond, maar dat zij hier niet van mee profiteerden. Critici zeiden dat vrouwen te emotioneel zouden zijn om goede beslissingen te kunnen nemen en dat hun echtgenoten als hoofd van het gezin al namens hen konden stemmen, maar volgens de vrouwenbewegingen was dit niet waar. Pas na de Eerste Wereldoorlog kwam er in veel landen, waaronder Nederland, resultaat. Waar mannen aan het front hadden moeten werken, hadden vrouwen moeten werken in de fabrieken. Hier hadden zij bewezen arbeid ‘gewoon’ aan te kunnen, wat voor veel mensen voldoende bewijs was dat het terecht zou zijn als het kiesrecht werd uitgebreid. In Nederland bleef er verzet vanuit de confessionele (christelijke) partijen. Pas toen zij hun zin kregen over het bijzonder onderwijs (de Nederlandse Overheid moest evenveel betalen aan gelovige als ongelovige scholen), kwam het vrouwenkiesrecht in de wet. In 1917 was dit nog passief (vrouwen mochten gekozen worden), in 1919 werd dit actief (ook zelf stemmen). In 1919 werd Suze Groeneweg als eerste vrouwelijke politica verkozen in de Tweede Kamer.

In de jaren daarna zijn er meerdere Feministische Golven geweest, vandaar dat deze de Eerste Feministische Golf werd genoemd. De Tweede vond plaats tijdens de jaren ‘60 en ‘70, de Derde tijdens de jaren ‘90. Er werd bijvoorbeeld gestreden voor meer zelfbeschikkingsrecht (meer invloed over wat je met je lichaam doet, denk aan abortus) en meer emancipatie.

Oefenvraag

Welke argumenten werden gebruikt door de vrouwenbewegingen waarom zij kiesrecht zouden mogen hebben?

Antwoord

Ook vrouwen zouden moeten profiteren van de steeds grotere vrijheid die burgers al hadden sinds de Verlichting. De ideeën dat vrouwen niet in staat zouden zijn buiten de eigen privésfeer te functioneren waren achterhaald, en dat is bewezen tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen de vrouwen zonder problemen het werk van de mannen die vochten aan het front overnamen.

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Jeugdculturen

Geschiedenis samenvatten: hoe doe ik dit?

Kenmerkende aspecten: hoe leer ik ze het best?