De functies en waarde van geld

Als je aan geld denkt dan denk je waarschijnlijk als eerste aan de mogelijkheid om er iets mee te kopen, bijvoorbeeld een lekker broodje tijdens de pauze.

Maar geld heeft daarnaast nog meer functies. En hoe komt het eigenlijk dat we het er met zijn allen over eens zijn dat een papiertje 10, 50 of misschien wel 100 euro waard is?

De drie functies van geld

Zoals hierboven al is benoemd, kunnen we geld gebruiken om dingen te kopen, maar dit is niet de enige functie van geld. Geld kan drie functies hebben, namelijk:

• Ruilmiddel (betaalmiddel)
• Rekenmiddel
• Spaarmiddel

Als eerste is geld een ruilmiddel, of betaalmiddel. We gebruiken geld om producten of diensten te kopen. Als je een broodje koopt in de pauze dan ruil je dit als het ware voor geld. Wanneer je gaat werken dan krijg je hiervoor geld, je ruilt dus arbeid voor geld.

Daarnaast is geld een rekenmiddel. Omdat alle prijzen worden uitgedrukt in geld kunnen we deze met elkaar vergelijken. Een jas kost in de ene winkel bijvoorbeeld €45 en in een andere winkel kost dezelfde jas €50.

Als laatste kunnen we geld ook gebruiken als spaarmiddel. In plaats van dat we geld uitgeven kunnen we het ook bewaren voor een later moment door het bijvoorbeeld op een spaarrekening te zetten. Dit kun je doen om verschillende redenen. Zo kun je rente krijgen over het geld op je spaarrekening, maar je kunt het ook bewaren als een reserve voor later. Wanneer je thuis geld bewaart in een oude sok of onder je matras dan noemen we het een oppotmiddel. Je krijgt er namelijk geen rente over en je haalt het geld uit de economie.

Zo werkt de app

• Begin met vragen!

Waarde van geld

In Nederland is de euro het wettig betaalmiddel, dat betekent dat je er in principe overal in Nederland mee kunt betalen. Het is algemeen aanvaard dat een briefje van 10 euro ook daadwerkelijk 10 euro waard is. Dit noemen we de extrinsieke waarde: de waarde die op het geld staat gedrukt. De intrinsieke waarde is de waarde van het materiaal waarvan geld is gemaakt, dus de waarde van het papier zelf. Het is belangrijk dat de intrinsieke waarde altijd lager is dan de extrinsieke waarde. De intrinsieke waarde van een €50 briefje is waarschijnlijk nog geen €0,05, terwijl we het gebruiken alsof het €50 waard is.

Vroeger werd er betaald met munten, maar deze werden niet gemaakt door machines zoals we tegenwoordig doen. Daardoor was er soms verschil in de kwaliteit van de munten en dus verschil in de intrinsieke waardes. De munten met de laagste intrinsieke waardes (dus de minst waardevolle) werden dan als eerste gebruikt om mee te betalen. Dit verschijnsel noemen we de Wet van Gresham: bad money drives out good money (slecht geld verdrijft goed geld).

Leerlingen die hier vragen over hebben, keken ook naar:

Geldschepping en substitutie: hoe werkt het?

Giraal en chartaal geld: wat is het verschil?

Inflatie en deflatie: wat is het en welke invloed heeft het?